Kotliny podkarpackie - Kotlina Sandomierska, Oświęcimska, Brama Krakowska

Kotlina SandomierskaPomiędzy pasem wyżyn a pasem góry występują kotliny podkarpackie, obejmujące zapadliska, powstałe podczas ruchów górotwórczych, kiedy to wypiętrzyły się Karpaty. Wyróżniamy trzy kotliny podkarpackie, są to Kotlina Sandomierska, Kotlina Oświęcimska oraz Brama Krakowska.

Kotlina Sandomierska

Zdecydowanie największą kotliną podkarpacką jest Kotlina Sandomierska (powierzchnia około 15000 kilometrów kwadratowych), znajduje się ona na terytorium Polski ale i również częściowo na Ukrainie. Dzieli się na wiele mniejszych regionów, w tym między innymi Dolinę Dolnej Wisłoki, Nizinę Nadwiślańską, Płaskowyż Kolbuszowski czy Podgórze Rzeszowskie.

Sama kotlina jest przedkarpackim zapadliskiem, powstałym na skutek ruchów tektonicznych. Przez nią płyną ważne rzeki regionu, w tym Wisła, San, Wisłoka, Raba i Dunajec. Na terenie kotliny wydobywa się sól kamienną w Kopalni Soli w Wieliczce, występują tu również złoża siarki, gipsu, gazu zimnego oraz ropy naftowej.

Gleby na tym terenie nie należą do najbardziej żyznych, są to zazwyczaj gleby bielicowe, na których rosną lasy liściaste i mieszane. Zbiorowiska leśne cechuje bogaty świat fauny i flory. Można spotkać tu między innymi lisy, padalce, jaszczurki, nietoperze, bażanty oraz wiele gatunków ptaków. Regionalnie możemy spotkać się z glebami torfowymi. Głównym miastem regionu jest Rzeszów, gdzie warto zobaczyć Zamek Rzeszowski, Ratusz Miejski, Letni Pałac Lubomirskich, Aleję Pod Kasztanami z zabudową willową z okresu secesji, a także zabytkowe pomniki i synagogi.

Znajduje się tutaj miejscowość Dębica z zabytkowym kościołem świętej Jadwigi oraz Przemyśl, który uważany jest za jedno z najpiękniejszych miast ziemi sandomierskiej. Znajduje się tam wiele zabytków, w tym Pałac Lubomirskich, Zamek Kazimierzowski, zabytkowe kościoły, synagogi i cerkwie. Nie można zapomnieć również o samym Sandomierzu, mieście, którego popularność wzrosła dzięki kręceniu tam zdjęć do znanego serialu. W Sandomierzu warto zobaczyć zamek królewski z mieszczącym się tam dziś muzeum, Bramę Opatowską oraz zabytkowe kamieniczki na Rynku Starego Miasta. Kolejnym, ciekawym miastem regionu jest Stalowa Wola. Znajduje się tam zespół klasztorny Ojców Kapucynów oraz Zamek Lubomirskich. Do Kotliny Sandomierskiej należą również niektóre dzielnice Krakowa.

Kotliny Podkarpackie

Kotlina Oświęcimska

Kotlina Oświęcimska jest niewielkim regionem, zajmuje nieco ponad 1250 kilometrów kwadratowych. Znajduje się w dorzeczu rzeki Wisły, graniczy z Wyżyną Śląską. Wiele znanych rzek Śląska znajduje tam ujście w Wiśle. Tereny te są zalesione tylko w niewielkim stopniu, znaczną powierzchnię regiony stanowią obszary rolnicze, mniejsze znaczenie ma przemysł. Symbolem tego regionu jest karp, ponieważ znajduje się tam centrum hodowli tej ryby w naszym kraju. Najważniejszym miastem regionu jest Oświęcim, którego historia nierozerwalnie związana jest z II wojną światową. Co ciekawe, historia miasta sięga ponad 800 lat… W czasie II wojny światowej powstał tu obóz koncentracyjny Auschwitz-Birkenau, gdzie więzionych i zabitych zostało wielu naszych rodaków. Ci, którzy przeżyli piekło obozu, powrócili na wolność z tatuażem na przedramieniu, wieczną pamiątką swoich przeżyć. W obozie znajdowały się komory gazowe oraz krematoria, które przetrwały do dnia dzisiejszego. Miejsca kaźni oraz baraki obozowe można zwiedzać w Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu.

Niedaleko znajduje się Pszczyna, miasteczko na Wysoczyźnie Pszczyńskiej. Warto zobaczyć tam zabytkowy Rynek, Bramę Chińską oraz dwór. W Kotlinie Oświęcimskiej leżą również Czechowice-Dziedzice, miasto słynące ze złóż węgla kamiennego, fabryki zapałek oraz rafinerii. Największą atrakcją miasta jest Pałac Kotulińskich. Niedaleko znajdują się Tychy, miasto należące do Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. Atrakcjami turystycznymi są to zespół pałacowy oraz kościół parafialny.

Brama Krakowska

Z Kotliną Oświęcimską graniczy Brama Krakowska, to niewielki region, zajmuje powierzchnię niecałych 275 kilometrów kwadratowych. W skład bramy Krakowskiej wchodzą trzy mniejsze regiony, pierwszym z nich jest Rów Skawiński, obejmujący dolinę Wisły na tym terenie. Rów ma ponad 20 kilometrów długości i dwa kilometry szerokości. Nie ma tutaj lasów, występują jedynie tereny bezleśne, łąki. Kolejnym regionem Bramy Krakowskiej jest Obniżenie Cholerzyńskie, przeważają tam gleby lessowe, iły. Ostatni region to tak zwany Pomost Krakowski. Zbudowany jest z niewielkich wzgórz, powstałych ze szkła wapiennych. Znajduje się tutaj kilka ciekawych rezerwatów przyrody. Jednym z nich jest Rezerwat przyrody Panieńskie Skały. Skałki znajdują się w samym sercu bukowanego lasu, możemy tutaj podziwiać wiele ciekawych gatunków roślin, w tym bluszcz kwitnący. Z kolei Rezerwat przyrody Skałki Przegorzalskie znajduje się na zboczu wzgórza, na szczycie którego znajduje się dawna willa Adolfa Szyszko-Bohusza, polskiego architekta i konserwatora zabytków.

Kotliny podkarpackie stanowią interesujące regiony i ciekawy wstęp do polskich gór. Nie warto o nich zapominać, gdy jesteśmy w tamtych regionach i warto poznać historię tych terenów.

Komentarze