Łysa Góra jest drugim pod względem wysokości (594 m. n. p.m.) szczytem w Górach Świętokrzyskich, jednak ze względu na swą popularność, to właśnie ona stała się symbolem tego pasma górskiego. Łysa Góra to miejsce wyjątkowe, kuszące swym pięknem oraz tajemniczością.
Powodów, dla których warto wybrać się na Łysą Górę, jest sporo. Wiadomo, że w czasach przedchrześcijańskich na jej szczycie znajdowała się pogańska świątynia, w której czczono siły przyrody. Świst, Poświst, Pogoda - oto bóstwa, które darzono tu wyjątkowym szacunkiem. Z czasem zastąpiła ją świątynia chrześcijańska, a następnie - benedyktyńskie opactwo. Kiedy powstał klasztor benedyktyński? Jedni początki tego obiektu wiążą z Bolesławem Chrobrym i królewiczem węgierskim - św. Emerykiem (1007-1031), inni - z księciem Bolesławem Krzywoustym. Niepodważalnym faktem jest jednak to, iż już w XIII/XIV wieku opactwo na Łysej Górze było ważnym celem wypraw dla wielu wiernych. Od relikwii Drzewa Krzyża Świętego, będących tu głównym przedmiotem kultu, wzięła się też druga nazwa góry - Święty Krzyż.
Atrakcje turystyczne Łysej Góry
Skarbem najważniejszym od wieków pozostaje tu benedyktyńskie opactwo, otoczone XVIII - wiecznym murem. Warto tu zwrócić uwagę na barokową bramę wschodnią z XVII wieku, którą zdobi benedyktyński krzyż o dwóch poprzecznych ramionach, zwanym też krzyżem arcybiskupim. Zachwyca też późnobarokowa fasada kościoła oraz wolno stojąca dzwonnica z kwarcytowych ciosów, będąca zabytkiem z XVIII wieku.
Uwagę przyciąga też kościół świętokrzyski, który swą obecną formę zyskał na przełomie XVIII i XIX wieku. Jest to jednonawowy, orientowany kościół, który może się pochwalić późnobarokowymi fasadami oraz klasycystycznym wnętrzem. Dla wielu turystów ważnym punktem w programie niemal każdej wycieczki po tym miejscu są krypty: benedyktyńska oraz Jeremiego Wiśniowieckiego, pochowanego w 1653 roku w podziemiach klasztoru. Zachwycają krużganki klasztorne, które mogą się pochwalić gotyckimi sklepieniami oraz tak ważną ciekawostką, jak pomnik nagrobny w formie barokowego ołtarza, wykonany z czarnego marmuru. Jest on poświęcony zmarłym Benedyktynom i stanowi jedno z ciekawszych dzieł sztuki na terenie opactwa.
Kościół p. w. Trójcy Świętej i Krzyża Świętego może się pochwalić sześcioma wnękami ołtarzowymi, w których znajdują się obrazy Franciszka Smuglewicza - jednego z najważniejszych polskich malarzy przełomu XVIII i XIX stulecia. Obrazy te przedstawiają sceny związane z historią zakonu Benedyktynów oraz Drzewa Krzyża Świętego, nie brak tu również odniesień do legendy o powstaniu opactwa na Świętym Krzyżu. Największy obraz, przedstawiający Trójcę Przenajświętszą, znajduje się w ołtarzu głównym, przy którym dodatkowo można zobaczyć tak cenne dzieła sztuki, jak dwurzędowe, ozdobne stalle. W trakcie zwiedzania kościoła koniecznie trzeba zajrzeć do kaplicy Oleśnickich, do których wchodzi się z krużganków przez piękne portale z piaskowca. W kaplicy tej uwagę przyciąga późnomanierystyczny ołtarz główny z początków XVII wieku. Został on wykonany z czerwonego marmuru chęcińskiego, z wykorzystaniem elementów czarnego marmuru dębnickiego i jasnego alabastru. W ołtarzu tym znajdują się relikwie, które dla wiernych są najważniejszym powodem pielgrzymki na Święty Krzyż. To największe w Polsce fragmenty Drzewa Krzyża Chrystusowego - relikwie, dzięki którym już w czasach średniowiecza stała się Łysa Góra celem wielu pielgrzymek - również tych królewskich.
Kaplica Oleśnickich może się dodatkowo pochwalić pięknymi malowidłami iluzjonistycznymi, dzięki którym możemy dowiedzieć się, w jaki sposób relikwie Drzewa Krzyża Świętego trafiły z Jerozolimy do Polski. Warto tu również zwrócić uwagę na piętrowy pomnik nagrobny fundatorów kaplicy - rodziny Oleśnickich. W czasie wizyty na Świętym Krzyżu warto też zajrzeć do Muzeum Misyjnego Oblatów Maryi Niepokalanej oraz do Muzeum Przyrodniczego Świętokrzyskiego Parku Narodowego.
Na Świętym Krzyżu nie brak i innych ciekawostek, które są dość charakterystycznymi obiektami. Jednym z nich jest wieża przekaźnika RTV, która liczy sobie 151 m wysokości. Inna ciekawostka to łysogórskie gołoborze. Według jednej z legend, miało być ono dawniej miejscem sabatów czarownic i czartów. Otoczone Puszczą Jodłową, jest jednym z najpiękniejszych miejsc w Górach Świętokrzyskich oraz wielką atrakcją dla miłośników geologii.
Wszystkie te atrakcje sprawiają, iż Łysa Góra, to jeden z najważniejszych punktów w programie niemal każdej wycieczki w Góry Świętokrzyskie. To miejsce, które z pewnością warto odwiedzić przynajmniej raz w życiu, choć wielu turystów wraca tutaj regularnie.
Źródło zdjęcia - pl.wikipedia.org
Komentarze