Małopolska i jej walory przyrodnicze

MałopolskaMałopolska położona jest na południu Polski, na Wyżynie Małopolskiej i częściowo w Karpatach Zachodnich. Tereny wchodzące w jej skład charakteryzują się ukształtowanymi, urozmaiconymi i bogatymi tradycjami oraz zwyczajami. Region obfituje w liczne unikatowe na skalę ogólnokrajową zabytki oraz osobliwości przyrody.

Długa i głęboko zakorzeniona tradycja przetwórstwa spożywczego i dziedzictwo kulinarne, są jednym z najważniejszych elementów powodujących tak dużą atrakcyjność turystyczną województwa. Krajobrazowo jest to obszar bardzo zróżnicowany.

Na południu znajdują się Tatry, Beskidy i wapienne Pieniny z przełomem Dunajca. Dolina Wisły przecinająca województwo z zachodu na wschód nieco uspokaja górski krajobraz. Powyżej pasm górskich rozciąga się Wyżyna Krakowsko-Częstochowska z najsłynniejszą Maczugą Herkulesa w Piaskowej Skale. Te unikatowe walory przyrodnicze winny być specjalnie wyróżnione i chronione, dlatego dla ochrony powstało 6 parków narodowych: Tatrzański, Babiogórski, Gorczański, Magurski, Ojcowski i Pieniński, 83 rezerwaty przyrody i 11 parków krajobrazowych. Województwo małopolskie obejmuje 15 183 km2, co stanowi 5% powierzchni kraju. Od północy sąsiaduje z województwem świętokrzyskim, od zachodu ze śląskim, od wschodu z podkarpackim, a od południa z Republiką Słowacji. Małopolska składa się z 22 powiatów, 182 gmin, 1904 sołectw. Na tym terenie znajduje się 57 miast, w tym Kraków oraz 2630 wsie. Między innymi warunki przyrodnicze przyczyniły się do dużej atrakcyjności turystycznej regionu.

Do głównych rzek przepływających przez województwo można zaliczyć Wisłę oraz jej liczne dopływy (Sołę, Skawę, Dunajec, Poprad, Białą) są to górskie rzeki o krótkiej długości i wąskim biegu. Rzeki regionu charakteryzują się przeciętnymi zasobami wodnymi, ale mimo to mogą one podczas roztopów wyrządzić wiele szkód, powodując powodzie i podtopienia budynków mieszkalnych oraz terenów rolniczych. Południowa część Małopolski jest zasobna w złoża wód mineralnych i leczniczych, szczawy, solanki i siarczany. Wody lecznicze występują w 15 uzdrowiskach. Dzięki ich obecności region jest jednym z najczęściej odwiedzanych miejsc przez osoby przebywające na turnusach sanatoryjnych. Dodatkową atrakcją jest obecność wód termalnych. Region posiada również surowce energetyczne takie jak: węgiel kamienny, złoża metanu, gazu ziemnego, torfu, soli kamiennej oraz rudy metali nieżelaznych. Powyższa lista pokazuje, że prócz działalności turystycznej, kulturowej i naukowej region posiada inne zasoby zwiększające jego dochody i powoduje, że jest on prężnie rozwijającą się jednostką administracyjną.

Klimat regionu

Klimat województwa kształtowany jest głównie przez masy powietrza polarno-morskiego, polarno-kontynentalnego. Wyróżniono tu cztery regiony klimatyczne: górski, podgórza karpackiego, kotlin podgórskich i wyżyn. Klimat górski interesuje nas szczególnie ze względu na okres wegetacji roślin oraz długość zalegania pokrywy śnieżnej, co w bezpośredni sposób ma wpływ na wypasanie owiec i produkcję oscypka. Klimat górski wyróżnia się surowymi w porównaniu do innych warunkami klimatycznymi jak np. duże spadki temperatury powietrza, znaczna prędkość wiatru, wysoką roczną sumą opadów atmosferycznych, skróconym okresem wegetacji. W regionie górskim wyróżnia się występowanie pięter klimatycznych do których należy zaliczyć, licząc od szczytu górskiego: turnie i piargi, piętro hal (gdzie wypasają się owce), regiel górny. Procesy przygotowawcze i produkcja oscypka przebiega w niższych partiach górskich, ale specyficzny klimat tam panujący ma duży wpływ na smak produktu końcowego wytwarzanego w znacznej mierze z owczego mleka. Zatem rejon podgórski znajduje się w strefie klimatu umiarkowanego ciepłego i wilgotnego. W kotlinach górski średnia roczna wartość temperatury powietrza sięga od 6 do 80C, a opady atmosferyczne wahają się między 700-900 mm.

Systematyka gleb małopolski

Cennym czynnikiem przyrodniczym są gleby. Obszar charakteryzuje się dużym zróżnicowaniem zarówno rodzajowym, gatunkowym, jak i typologicznym gleb na nim występujących. Przeważają gleby powstałe z lessów, glin i iłów fliszu karpackiego. Na stokach i terenach wyżej położonych występują gleby brunatne. Najlepsze jakościowo gleby występują w powiatach: proszowickim, mielnickim, krakowskim, oświęcimskim, wadowickim i bocheńskim. Mimo ciężkich warunków klimatycznych obszar Małopolski jest intensywnie eksploatowany rolniczo, z wyłączeniem wyższych partii Karpat. Grunty użytkowane rolniczo zajmują ok. 58% powierzchni regionu.

Szata roślinna małopolski

Jest ona kolejnym ważnym czynnikiem przyrodniczym występującym na tym obszarze. W Karpatach dużą rolę odgrywają zespoły leśne, w Beskidzie bory jodłowo-świerkowe. Roślinność uzależniona jest od piętrowości, tak też występują tam rośliny charakterystyczne dla regla górnego i dolnego, pasmo kosodrzewin oraz murawy alpejskie tzw. hale. Różnorodność warunków panujących w województwie spowodowała występowanie wielu rzadkich gatunków roślin i zwierząt. Około 67% powierzchni województwa objęte jest prawną ochroną, co powoduje, że jest ono na pierwszym miejscu w kraju.

Komentarze