Żuławy Wiślane to teren na północy Polski, położony w delcie, czyli ujściu Wisły. Na obszarze tym znajduje się także jedyna w Polsce depresja, czyli teren, położony poniżej poziomu morza. Na Żuławach znajduje się wiele zabytków, w tym Zamek krzyżacki w Malborku oraz Stare Miasto w Gdańsku.
Położenie, mapa i historia Żuław
Żuławy Wiślane znajdują się w północnej części kraju, a dokładniej w miejscu, gdzie Wisła uchodzi do Morza Bałtyckiego. Zajmuje około 1700 kilometrów kwadratowych, z czego ponad 400 znajduje się w obszarze depresji, czyli poniżej poziomu morza. Na tym terenie pierwsi osadnicy pojawiali się już w 2000 roku p.n.e., trudnili się oni łowieniem ryb oraz wyławianiem i obrabianiem bursztynu. Świadczą o tym znaleziska archeologiczne na tym terenie. Dopiero w wieku XIII osadnictwo stało się bardziej widoczne, wznoszono tu niewielkie grody, dające początki dzisiejszym miastom Żuław, takim jak Gdańsk czy Malbork. Istniała tutaj osada Truso z portem.
Krajobraz Żuław jest nizinny, występuje tu wiele rzek i terenów podmokłych. Żuławy dzielą się na Żuławy Gdańskie, Malborskie oraz Elbląskie.
Żuławy Wiślane: największe miasta i atrakcje turystyczne
Na Żuławach czeka na nas wiele ciekawych atrakcji. Warto wybrać się tam na wczasy i odpocząć w pięknych okolicznościach przyrody i pozwiedzać interesujące miejsca.
1. Zamek Krzyżacki w Malborku - perełka Żuław
Malbork jest jednym z najpiękniejszych miast na Żuławach. Znajduje się tam bowiem prawdziwa perełka tego regionu, a mianowicie Zamek Krzyżacki. Warownia pochodzi z XIII wieku, budowano go jednak do połowy wieku XV. Zamek znajduje się nad brzegiem Nogatu, dawniej służył zakonowi krzyżackiemu, dziś uznany jest za pomnik historii. Zamek składa się z trzech części. Pierwsza z nich to Zamek Wysoki, budowla czworoboczna z krużgankami, wieżami, znajduje się nam również kuchnia, kapitularz i kaplica. Drugą częścią jest Zamek Średni, gdzie mieszkali zakonnicy oraz komtur. Trzecia część, Zamek Niski, przeznaczony był na cele gospodarcze, zamieszkiwała tam też służba. Dziś zamek stanowi jeden z najpiękniejszych w naszym kraju przykładów budowli średniowiecznych, to rezydencja z funkcją warowną, obronną.
Obecnie zamek jest udostępniony zwiedzającym. Stanowi niezwykle ciekawą atrakcję turystyczną. Znajduje się tam muzeum oraz interesujące wystawy, w tym Wystawa Bursztynu. Na zamku organizowane są lekcje muzealne dla przedszkolaków, uczniów klas I-III, starszych do klasy VIII oraz młodzieży ze szkół średnich. Organizowane są też warsztaty oraz gry edukacyjne. Zamek można zwiedzać również w nocy, co jest ciekawą odmianą dla turystów: zamek zwiedza się około 1,5 godziny, szczegóły ustalane są indywidualnie. Nocą odbywają się też spektakle "Światło i Dźwięk". Zamek to także doskonały plener malarski i fotograficzny. Można tu zorganizować niezapomnianą sesję ślubną. W Malborku znajduje się także dodatkowa atrakcja: miniatura zamku, pozwalająca na lepsze przyjrzenie się bryle tej niezwykłej warowni.
Ciekawą atrakcją Malborka jest również Park Ruchomych Dinozaurów i Smoków. Umożliwia przeniesienie się w wyobraźni do krainy baśni i doskonałą zabawę dla turystów w każdym wieku. Czeka tam na nas wiele atrakcji, w tym Park Dinozaurów, Park Smoków, mini ZOO, plac zabaw, park linowy, Muzeum Skamieniałości, Ludzik LEGO o wzroście ponad 3 metrów, Wioska Jaskiniowców czy Domek z Piernika. Na terenie Parku można zorganizować niezapomniane urodziny dla swoich dzieci. Na terenie obiektu znajduje się kino 5D.
2. Krynica Morska i Sztutowo - wczasy na plaży i lekcja historii
Do Żuław zaliczana jest również Mierzeja Wiślana i wszystkie, znajdujące się na niej miejscowości. Dostęp do morza sprawił, że miasteczka na Mierzei szybko stały się znanymi, nadmorskimi kurortami. Do najbardziej popularnych należą Krynica Morska, Kąty Rybackie i Stegna. W Krynicy Morskiej znajduje się latarnia morska, mierząca ponad 26 metrów, światło widoczne jest z odległości około 18 mil morskich. Latarnię mogą zwiedzać turyści. Poza tym w Krynicy znajduje się wiele pięknych plaż, umożliwiających relaksujący wypoczynek. W Krynicy zlokalizowany jest też port. Kąty Rybackie to niewielka wieś o charakterze letniskowym, znajduje się tam port i dwie przystanie. Piaszczyste plaże zachęcają do opalania się. Atrakcją wsi jest kościół pod wezwaniem świętego Marka. Z kolei Stegna nie posiada bezpośredniego dostępu do morza, aczkolwiek oddziela ją od niego piękny lasek. W Stegnie również można zatrzymać się w celu plażowania oraz typowo nadmorskiego wypoczynku. Zabytkiem miasteczka jest kościół parafialny pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa.
Na początku Mierzei zaś znajduje się miejscowość Sztutowo o istotnym znaczeniu historycznym. W czasie II wojny światowej znajdował się tutaj niemiecki obóz koncentracyjny, obecnie mieści się tam muzeum.
3. Trójmiasto: zabytki, porty, plaże i molo
Do Żuław należy również część Trójmiasta, leżącego na Żuławach Gdańskich. W skład Trójmiasta wchodzą trzy miejscowości. Najbardziej na północy położona jest Gdynia (nie należy do Żuław), miasto portowe ale z częścią wypoczynkową oraz dzielnicą willową, gdzie znajduje się wiele pensjonatów, oferujących przytulne pokoje dla letników. W mieście znajduje się Skwer Kościuszki tuż przy wejściu do portu, gdzie corocznie odbywa się wiele koncertów. Atrakcją miasta jest Teatr Muzyczny im. Danuty Baduszkowej. Z kolei w porcie cumują warte zobaczenia statki, w tym Dar Pomorza oraz nieczynne już statki wojenne. Do atrakcji należy Rezerwat Przyrody Kępa Redłowska & Klif Orłowski, Centrum Nauki Experyment i wiele innych.
Z Gdynią graniczy Sopot, miasteczko typowo turystyczne ze słynnym molo, będącym miejscem spacerów mieszkańców oraz turystów. W Sopocie wyremontowana została Opera Leśna, nowoczesny amfiteatr, położony w środku lasu, gdzie odbywają się koncerty, festiwale oraz wydarzenia kabaretowe. Atrakcją Sopotu jest także Krzywy Domek, nietypowa kamieniczka w samym centrum deptaku Monte Cassino, reprezentacyjnej uliczki miasta. W budynku znajdują się lokale usługowe, głównie gastronomiczne.
Jadąc od Sopotu na południe dojeżdżamy do Gdańska, największego miasta okolicy ale i całego województwa pomorskiego. W Gdańsku aż roi się od pięknych zabytków, warto zobaczyć tam Dwór Artusa, pomnik Neptuna, ulica Długo Targ z zabytkowymi kamieniczkami, zabytkowy Żuraw, Bazylika Mariacka Wniebowzięcia NMP w Gdańsku, kościół świętego Ducha oraz baszty i bramy miejskie.
Atrakcją jest odbywają się corocznie w czasie wakacji Jarmark Dominikański. W Gdańsku również znajduje się port, warto też wybrać się w rejs po martwej Wiśle i zobaczyć pomnik Bohaterów Westerplatte dla pamięci ofiar walk o Pomorze w 1939 roku. W nadmorskich dzielnicach gdańska czekają na nas za to piękne plaże, kramy z pamiątkami oraz wille z pokojami do wynajęcia. Znajdują się tutaj również luksusowe hotele ze SPA, w tym obiekty światowej sławy sieci hoteli. W mieście warto wybrać się na koncert do Filharmonii Bałtyckiej. Atrakcjami miasta są także ZOO Oliwskie i katedra w Oliwie.
4. Wyspa Sobieszewska i Ptasi Raj
Dzielnicą Gdańska u ujścia Wisły jest Wyspa Sobieszewska. Znajduje się tam słynny Ptasi Raj, czyli rezerwat ptaków. Jest lęgowiskiem rybitwy i wielu innych gatunków ptaków. Na Wyspie znajduje się także rezerwat Mewia Łacha. W pobliskim Sobieszewie znakuje się z kolei Ośrodek Rehabilitacyjno-Wypoczynkowy dla ociemniałych, czyli takich, które straciły wzrok. To placówka ośrodka w podwarszawskich Laskach. Placówka prowadzona jest przez siostry zakonne - są to Franciszkanki, Służebnice Krzyża.
5. Elbląg - Kanał Elbląski i katedra świętego Mikołaja
Elbląg leży na Żuławach Elbląskich, atrakcją regionu jest Katedra św. Mikołaja oraz Kanał Elbląski, droga wodna, łącząca Elbląg z Ostródą. W mieście warto zobaczyć również inne zabytkowe kościoły oraz ruiny gotyckiego zamku.
Na terenie Żuław znajduje się wiele pałaców oraz ruin, w tym pałac w Jankowie oraz majestatyczne ruiny pałacu w Słobitach. Pod Malborkiem znajduje się Pałac Sierakowskich. Wiele ciekawych obiektów tego typu znajduje się na pobliskim Kociewiu, w tym zamek w Gniewie, Sztumie czy w Kwidzyniu.
Kuchnia Żuław
Kuchnia na Żuławach zdominowana jest przez ryby, czyli produkt, który pozyskuje się tam praktycznie każdego dnia. Jada się zarówno ryby słodkowodne, jak i typowo morskie. Lubiane są również warzywa, w tym ziemniaki, brukiew, marchew, pasternak. Lubianymi połączeniami jest dodawanie owoców do potraw z mięsa, w tym śliwek do schabu czy jabłek do dań z kaczki. Na Żuławach kaczyna jest lubianym mięsem, jada się tam również czerninę.
Turystyka na Żuławach
Na Żuławach turystyka jest bardzo dobrze rozwinięta. Znajduje się tam wiele ciekawych miast z zabytkami oraz atrakcje turystyczne, które przyciągają turystów w deltę Wisły. Niektóre z nich znajdują się nam samym morzem, co podnosi atrakcyjność tych terenów. Na Żuławach czekają na nas również liczne rezerwaty oraz inne okoliczności przyrody. Można tutaj wypocząć luksusowo, decydując się na wczasy w SPA ale i kameralnie, w rodzinnym pensjonacie lub w kwaterze prywatnej czy gospodarstwie agroturystycznym na wsi.
Architektura Żuław Wiślanych
Na Żuławach możemy podziwiać architekturę z wielu okresów historycznych, w tym z okresu średniowiecza, renesansu ale i baroku. Tu budowano również tak zwane domy podcieniowe, wiele z nich zachowało się do dziś.
Żuławy: ciekawostki
- Żuławy Wiślane powstały z nanosów rzecznych po przejściu lodowca.
- Na Żuławach występują bardzo żyzne gleby, do takich należy ponad 80% ziem na tych terenach, są one regularnie nawadniane przez wody na tych terenach. Na terenach podmokłych dobrze rosną lasy, jest tutaj wiele torfowisk.
- Żuławy są krainą typowo rolniczą, uprawia się tutaj zboża oraz wiele gatunków warzyw.
Żuławy Wiślane są ciekawym terenem pod względem turystycznym. Czeka tu na nas wiele zabytków ale i piękne tereny, pozwalające nam na cieszenie się wypoczynkiem w pełnym znaczeniu tego słowa. Niekwestionowanymi perełkami regionu są jednak Zamek Krzyżacki w Malborku oraz zabytki Trójmiasta.
Komentarze