Według obecnego podziału administracyjnego Polski, województwa stanowią jednostkę pierwszego stopnia. Od 1 stycznie 1999 roku jest ich 16 - różnią się między sobą m.in. powierzchnią oraz liczbą ludności. Każde województwo posiada unikalne walory, które przyciągają turystów i inwestorów. Różnorodność krajobrazowa i kulturowa sprawia, że Polska jest krajem o ogromnym potencjale gospodarczym i turystycznym. Zadania oraz role, jakie muszą spełnić, są jednak takie same.
Mapa województw
Stolice województw
Każde z województw posiada stolicę będącą siedzibą władz samorządowych i administracyjnych.
Poniższa tabela przedstawia województwa wraz z ich stolicami.
Województwo | Stolica |
---|---|
Dolnośląskie | Wrocław |
Kujawsko-Pomorskie | Bydgoszcz (siedziba wojewody), Toruń (siedziba sejmiku województwa) |
Lubelskie | Lublin |
Lubuskie | Gorzów Wielkopolski (siedziba wojewody), Zielona Góra (siedziba sejmiku województwa) |
Łódzkie | Łódź |
Małopolskie | Kraków |
Mazowieckie | Warszawa |
Opolskie | Opole |
Podkarpackie | Rzeszów |
Podlaskie | Białystok |
Pomorskie | Gdańsk |
Śląskie | Katowice |
Świętokrzyskie | Kielce |
Warmińsko-Mazurskie | Olsztyn |
Wielkopolskie | Poznań |
Zachodniopomorskie | Szczecin |
Charakterystyka województw w Polsce
Dolnośląskie
Region o bogatej historii i kulturze, słynący z Wrocławia, Karkonoszy oraz licznych zamków i uzdrowisk. Posiada rozwiniętą infrastrukturę turystyczną, przyciągającą wielu turystów. Znajdują się tu liczne zabytki, takie jak Zamek Książ czy Hala Stulecia. Region ten jest także ważnym ośrodkiem przemysłowym i technologicznym.
Kujawsko-Pomorskie
Województwo z dwiema stolicami: Toruniem, znanym z pierników i Mikołaja Kopernika oraz Bydgoszczą, ważnym ośrodkiem przemysłowym. Posiada rozbudowaną sieć kanałów wodnych, które stanowią atrakcję turystyczną. W regionie znajduje się wiele lasów i rezerwatów przyrody. Organizowane są tu liczne festiwale i wydarzenia kulturalne.
Lubelskie
Region o rolniczym charakterze z bogatą tradycją kulinarną, gdzie znajduje się urokliwy Lublin oraz Roztocze. Znany jest z licznych parków narodowych i krajobrazowych. Lublin to ważne centrum akademickie i kulturalne wschodniej Polski. Słynie również z historycznych zabytków, takich jak Zamek Lubelski.
Lubuskie
Województwo o dużym udziale terenów leśnych i rozwiniętym winiarstwie, z dwoma stolicami: Gorzowem Wielkopolskim i Zieloną Górą. Słynie z malowniczych jezior i lasów. Zielona Góra jest znana z corocznego Winobrania, święta wina. Region posiada również dobrze rozwiniętą infrastrukturę turystyczną.
Łódzkie
Województwo łódzkie jest położone w centralnej części kraju, z Łodzią jako stolicą. Region znany jest z bogatej historii przemysłowej, szczególnie w sektorze tekstylnym. Łódź, niegdyś uznawana za "polski Manchester", dziś jest dynamicznie rozwijającym się centrum kultury i sztuki. W województwie znajduje się również Park Krajobrazowy Wzniesień Łódzkich oraz Puszcza Bolimowska.
Małopolskie
Małopolska to jeden z najczęściej odwiedzanych regionów Polski, ze stolicą w Krakowie. Znajdują się tu liczne atrakcje turystyczne, takie jak Kopalnia Soli w Wieliczce, Tatry oraz Ojcowski Park Narodowy. Region ma bogatą historię, był jednym z kluczowych ośrodków kulturowych i politycznych w historii Polski. Małopolska słynie także z tradycyjnych wyrobów rzemieślniczych oraz kulinariów, takich jak oscypki i obwarzanki krakowskie.
Mazowieckie
Mazowsze to największe województwo pod względem powierzchni i liczby ludności, z Warszawą jako stolicą. Region ten jest centrum politycznym, gospodarczym i kulturalnym Polski. Poza Warszawą, znajdują się tu liczne historyczne miasta, takie jak Płock czy Radom. Na terenie województwa znajdują się również cenne przyrodniczo obszary, m.in. Kampinoski Park Narodowy.
Opolskie
Opolskie to najmniejsze województwo w Polsce pod względem powierzchni, a jego stolicą jest Opole. Region charakteryzuje się dużym udziałem mniejszości niemieckiej oraz silnymi wpływami kulturowymi. Znane jest przede wszystkim z corocznego Krajowego Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu. W województwie znajdują się także atrakcyjne obszary przyrodnicze, takie jak Stobrawski Park Krajobrazowy.
Podkarpackie
Podkarpacie to region położony w południowo-wschodniej Polsce, z Rzeszowem jako stolicą. Województwo słynie z malowniczych krajobrazów Bieszczad oraz licznych drewnianych cerkwi wpisanych na listę UNESCO. Region ten ma duże znaczenie dla przemysłu lotniczego i kosmicznego, m.in. za sprawą Doliny Lotniczej. W Podkarpackiem można również odwiedzić znane uzdrowiska, takie jak Iwonicz-Zdrój i Polańczyk.
Podlaskie
Województwo podlaskie, z siedzibą w Białymstoku, to jeden z najbardziej ekologicznych i dziewiczych regionów Polski. Znajduje się tu Puszcza Białowieska, ostatni naturalny las pierwotny w Europie. Podlasie jest też regionem wielokulturowym, gdzie współistnieją różne tradycje i religie, w tym prawosławie. Województwo słynie z licznych szlaków turystycznych, idealnych dla miłośników natury i ciszy.
Pomorskie
Pomorskie to region nadmorski ze stolicą w Gdańsku, znany ze swojego dostępu do Morza Bałtyckiego oraz Trójmiasta (Gdańsk, Gdynia, Sopot). Jest ważnym ośrodkiem gospodarczym i turystycznym, oferującym piękne plaże, klify oraz historyczne zabytki, takie jak Zamek w Malborku. Pomorskie słynie z dynamicznie rozwijającego się sektora portowego i stoczniowego. Region przyciąga również liczne wydarzenia kulturalne i festiwale, np. Open'er Festiwal w Gdyni.
Śląskie
Województwo śląskie, z Katowicami jako stolicą, to jeden z najbardziej zurbanizowanych i uprzemysłowionych regionów Polski. Znane jest z bogatej historii górnictwa węgla kamiennego i hutnictwa. W ostatnich latach przeszło transformację gospodarczą, koncentrując się na nowoczesnych technologiach i przemyśle motoryzacyjnym. Region oferuje też atrakcje turystyczne, takie jak Beskidy czy Szlak Zabytków Techniki.
Świętokrzyskie
Województwo Świętokrzyskie, ze stolicą w Kielcach, słynie z malowniczych Gór Świętokrzyskich, które należą do najstarszych w Europie. Znajdują się tu liczne rezerwaty przyrody, m.in. Świętokrzyski Park Narodowy. Region jest również bogaty w zabytki, w tym ruiny zamku Krzyżaków w Chęcinach. Województwo znane jest z licznych tradycji ludowych oraz unikalnych legend związanych z miejscowymi pasmami górskimi.
Warmińsko-Mazurskie
Warmia i Mazury, ze stolicą w Olsztynie, to kraina tysiąca jezior, która przyciąga miłośników żeglarstwa, kajakarstwa i wędkarstwa. Region charakteryzuje się bogactwem przyrodniczym oraz licznymi zabytkami, takimi jak gotyckie zamki krzyżackie. Jest to także jeden z najmniej zaludnionych regionów Polski, co sprzyja wypoczynkowi na łonie natury. Warmińsko-Mazurskie znane jest również z rozwiniętej agroturystyki i lokalnych specjałów kulinarnych.
Wielkopolskie
Wielkopolska, z Poznaniem jako stolicą, to kolebka polskiej państwowości, gdzie znajduje się historyczne Gniezno. Region posiada dobrze rozwiniętą infrastrukturę gospodarczą i przemysłową, stanowiąc jedno z najbogatszych województw kraju. Jest również ważnym ośrodkiem akademickim, kulturalnym i targowym. Wielkopolska słynie z licznych zabytków oraz rozległych terenów rekreacyjnych, takich jak Wielkopolski Park Narodowy.
Zachodniopomorskie
Zachodniopomorskie, ze stolicą w Szczecinie, to region o dużym znaczeniu portowym i turystycznym. Obejmuje popularne kurorty nadmorskie, takie jak Międzyzdroje, Kołobrzeg czy Świnoujście. Województwo oferuje bogate walory przyrodnicze, w tym Woliński Park Narodowy. Zachodniopomorskie to także ważny ośrodek gospodarczy z dynamicznie rozwijającymi się sektorami logistyki i transportu.
Rola województwa
Aktualna liczba oraz podział województw w Polsce wynika z przeprowadzonej w 1999 roku reformy administracyjnej. Jej podstawowym zadaniem było stworzenie szesnastu sporych obszarów samorządowych, będących w stanie rozwijać się w sposób równomierny.
Podstawową rolą województwa było jednak skuteczne konkurowanie z regionami innych państw wchodzących w skład Unii Europejskiej. Wspomniana reforma miała więc przygotować nasz kraj do dołączenia do Wspólnoty. Ówczesne władze obawiały się bowiem, że zbyt małe jednostki administracyjne nie będą w stanie w sposób odpowiedni korzystać z ewentualnych środków unijnych.
Rola województwa, a więc regionalnej wspólnoty samorządowej, ma także zakres społeczny. Tworzona jest ona bowiem poprzez zbiór ludności żyjącej w ramach jednego obszaru. Ma ona prawo do decydowania o najważniejszych sprawa dla województwa poprzez referenda, w których wziąć udział mogą pełnoletni obywatele polscy.
Zadania województwa
Reforma administracyjna, poza wprowadzeniem nowej struktury podziału terytorialnego, określiła również zadania administracji samorządowej na wszystkich szczeblach. W przypadku województwa są to między innymi: pobudzanie i utrzymywanie aktywności gospodarczej (w tym na przykład przeciwdziałanie bezrobociu i opracowanie planu rozwoju regionalnego), nadzór nad edukacją publiczną, zapewnienie bezpieczeństwa publicznego, ochrona środowiska naturalnego, promocja i ochrona zdrowia, kształtowanie świadomości narodowej oraz ochrona polskiej kultury, utrzymanie ładu przestrzennego, rozwój obszarów wiejskich, podtrzymywanie konkurencyjności obszarów wojewódzkich oraz przyciąganie inwestorów zagranicznych, którzy byliby skłonni zainwestować na wybranych obszarach.
Samorząd województwa
Zgodnie z ustawą o samorządzie województwa z dnia 5 czerwca 1998 roku, jest to regionalna wspólnota samorządowa na określonym terytorium. W sposób samodzielny wykonuje zadania administracji publicznej, dlatego może formować swoją organizację wewnętrzną. Związane jest to między innymi z powoływaniem składu sejmiku i zarządu województwa. Głównym zadaniem samorządu województwa jest realizacja zadań publicznych. Ma on swoją osobowość prawną, dlatego może stanowić akty prawa miejscowego, które następnie funkcjonują na obszarze województwa.
Zarząd województwa
Jest to wykonawczy organ samorządu województwa, który składa się z pięciu osób - marszałka województwa, który wybierany jest przez sejmik, wicemarszałka lub dwóch wicemarszałków oraz pozostałych członków (również oni są wybierani przez sejmik, ale na wniosek marszałka). Jako doradca, w zarządzie województwa zasiada również jego skarbnik. Do zadań zarządu województwa należy między innymi koordynowanie prawidłowego wykonywania budżetu, przygotowanie strategii rozwoju oraz planu zagospodarowania przestrzennego, a także wykonywanie uchwał sejmiku województwa. Zarząd poza województwem reprezentowany jest przez jego przewodniczącego, czyli marszałka.
Urząd marszałkowski
Pełni jednocześnie funkcje jednostki budżetowej samorządu, a także organu pomocniczego marszałka województwa (tj. przewodniczącego zarządu województwa), zarządu oraz sejmiku. Do zadań urzędu należy między innymi pomoc w realizacji zadań marszałka, a także obsługa prawna, kadrowa, techniczna i organizacyjna wymienionych organów.
Urząd wojewódzki
Składa się on pracowników administracji rządowej - dyrektora generalnego i dyrektorów wydziałów. Tworzą oni jednostkę organizacyjną, której głównym zadaniem jest pomoc organom rządowej administracji zespolonej oraz wojewodzie. Wsparcie polega przede wszystkim na umożliwieniu realizacji określonych zadań. Urząd wojewódzki jest więc przedłużeniem administracji rządowej na terenie województwa.
Komentarze