Cisza, spokój, czyste powietrze, szum drzew… - kto z nas nie marzy o takiej sielance? Gdzie jednak znaleźć takie miejsce, które zachwyca i sprzyja relaksowi? Nie trzeba szukać daleko, wystarczy wyjechać na Pomorze, a dokładniej, w Bory Tucholskie. Jest to największy leśny kompleks w tej części kraju, obejmuje dorzecze Brdy i Wdy oraz pobliskie tereny równinne.
Jednocześnie jest jedynym z najchętniej odwiedzanych miejsc w Polsce, zarówno z uwagi na piękne krajobrazy, mnogość atrakcji oraz różnorodność oferowanych form spędzania wolnego czasu.
Mapa Borów Tucholskich
Kto mieszka w Borach Tucholskich?
Okazuje się, że kraina Borów nie jest pod względem kulturowym zupełne jednorodna. Zamieszkuje ją kilka grup ludności, w tym rodowici Borowiacy tucholscy ale i Kociewiacy na wschodzie, a na północy Kaszubi i Zaboracy. Wpływy te widoczne są w kulturze Borów, w tym w architekturze, kuchni, a nawet… języku! Wielokrotnie usłyszeć można gwarę regionalną, najbardziej widoczne jest to w przypadku rodowitych Kaszubów.
Fauna i flora Borów Tucholskich
Bory Tucholskie to bory sosnowe, porastające sandry, czyli gleby ubogie, główne żwirowe i piaszczyste. Rzeźba terenu została w dużej bierze ukształtowana przez przechodzące tędy wiele milionów lat temu lodowce. Zauważalne są bowiem liczne formy polodowcowe, w tym moreny czołowe, boczne, rynny ale i jeziora polodowcowe, których na terenie Borów jest bardzo wiele. Co ciekawe, dawniej Bory były lasem mieszanym, z przewagą drzew… liściastych, w tym buków, olch czy lip. Później jednak zalesiano te tereny wyłącznie drzewami iglastymi, co doprowadziło to zmiany formy kompleksu leśnego. Poza lasami bardzo licznie występują wrzosowiska, torfowiska oraz łąki. W Borach spotkamy wiele gatunków zwierząt, w tym ssaki, np. dziki, jelenie, sarny, bobry oraz wilki. Bardzo licznie występują również ptaki, w tym czapla, żuraw, łabędź, orzeł bielik, puchacz czy bocian czarny.
Park Narodowy "Bory Tucholskie"
W celu ochrony fauny i flory na terenie Borów Tucholskich utworzono Park Narodowy Bory Tucholskie. Powstał on w 1996 roku i obecnie zajmuje powierzchnię ponad 45 kilometrów kwadratowych. Siedziba Dyrekcji Parku znajduje się w miejscowości Charzykowy, znany kurorcie turystycznym Borów. Głównym zadaniem Parku jest ochrona przyrody, w tym gatunków zwierząt, zagrożonych wyginięciem. Ponadto, zajmuje się on popularyzowaniem turystyki, w tym turystyki pieszej, rowerowej oraz wodnej, gdyż na terenie Parku znajduje się ponad 20 jezior.
Tuchola jako stolica Borów Tucholskich
Za nieoficjalną stolicę Borów uważane jest miasto Tuchola, zlokalizowane praktycznie w samym sercu kompleksu. Tuchola liczy około 15 tysięcy mieszkańców, jest gminą miejsko-wiejską. Leży nad dwiema rzekami, są to Brda oraz struga Kicz. Znajduje się w odległości około 60 kilometrów od Bydgoszczy. Składa się z wielu osiedli. Historia Tucholi sięga czasów średniowiecznych, uważa się, że istniała jako osada o charakterze handlowym i zaopatrywała pobliskie grody, w tym gród w Raciążu, znajdujący się około 15 kilometrów od centrum miasta. Co interesujące, niewielka Tuchola odegrała prawdopodobnie niezwykle ważną rolę w historii bitwy pod Grunwaldem. To właśnie stąd pochodziły miecze, jakie wielki mistrz zakonu krzyżackiego podarował według legendy królowi Władysławowi Jagielle. Ponadto, w Tucholi znajduje się wiele zabytków. Za zabytkowy uznaje się sam układ urbanistyczny miasteczka, w tym rynek oraz uliczki, prostopadłe do siebie. Atrakcjami w mieście są również zabytkowy Kościół pod wezwaniem Bożego Ciała oraz kościół poewangelicki pw. św. Jakuba Apostoła z XIX wieku.
Warto zobaczyć również budynek stacji kolejowej, dawny młyn, zabytkową plebanię, budynek sądu oraz Technikum Leśnego, ruiny zamku krzyżackiego oraz fragmenty murów obronnych w centrum miasta. Za zabytkowe uznaje się również cmentarz jeńców wojennych z czasów pierwszej wojny światowej, parafialny cmentarz komunalny, cmentarz jeńców wojennych z wojny polsko-bolszewickiej, jak również pomnik pomordowanych na osiedlu Rudzki Most. Pomnik zlokalizowany jest w lesie, pomiędzy Tucholą a Rudzkim Mostem, odbywają się tam msze oraz uroczystości szkolne ku pamięci pomordowanych rodaków. W mieście warto zwiedzić Muzeum Borów Tucholskich oraz wybrać się do parku niedaleko rynku, gdzie znajduje się pomnik świętej Małgorzaty, patronki miasta.
Zabytki i atrakcje Borów Tucholskich
W Borach Tucholskich, poza zabytkami samej Tucholi, znajduje się także wiele innych, wartych zobaczenia miejsc. Wiele zabytków znajduje się w Chojnicach, położonych około 35 kilometrów od Tucholi, leżących już w województwie pomorskim. Warto zobaczyć tam zabytkowy neogotycki ratusz z początku XX wieku, obecnie pięknie odrestaurowany. Znajduje się tam też gotycka bazylika z XIV wieku oraz zabytkowa Brama Człuchowska, jako fragment miejskich murów obronnych. Na terenie Borów znajduje się także kilka zamków, w tym Zamek Krzyżacki w Człuchowie. Zobaczyć i zwiedzić można też okoliczne pałace i dworki, w tym dworek w Małej Komorzy, dworek w Silnie czy pałac w Sypniewie, gdzie odbywają się teraz liczne imprezy okolicznościowe, w tym wesela.
Jedną z największych perełek regionu jest Akwedukt w Fojutowie, jedna z niewielu tak doskonale zachowanych budowli, inspirowanych na budownictwie rzymskim w naszym kraju. Akwedukt łączy kanał Brdy z Czerską Strugą. Niedaleko zbudowano nowoczesny zajazd z hotelem, basenem krytym i zewnętrznym oraz restauracją. Zajazd oferuje jazdę konną oraz zimą: sztuczny stok. Z kolei w gminie Gostycyn, a dokładniej w miejscowości Piła-Młyn znajduje się Górnicza Wioska Buko. Powstała ona po wykopaliskach archeologicznych, które pozwoliły na odkrycie na ty terenie pozostałości po kopalni węgla, istniejącej tutaj przed II wojną światową.
A coś dla wielbicieli spokojnych spacerów? Jak najbardziej, miejsc na przyjemny i relaksujący spacer jest w Borach Tucholskich przyjemniej kilka. Pierwsze z nich to grodzisko w miejscowości Raciąż. Na spacery zaprasza także Rezerwat Cisy Staropolskie, zajmujący ponad 90 hektarów. Przyjemny spacer zapewniają także liczne ścieżki dydaktyczno-przyrodnicze, w tym ścieżka Jelenia Wyspa w Nadleśnictwie Gołąbek na terenie Rezerwatu Bagna nad Stążką czy ścieżki nad Brdą w Woziwodzie. Z kolei idealną propozycją na romantyczną wędrówkę we dwoje jest Uroczysko Piekiełko, zlokalizowane około 3 kilometrów od Tucholi. Rzeka Brda w tym miejscu płynie wyjątkowo cienkim korytem, tworząc zakola, porośnięte bujną roślinnością. Rosną tu także 700-letnie dęby. Miejsce jest niezwykle klimatyczne, mieszkańcy twierdzą, że wręcz… magiczne. Magię czuje się także w innym miejscu, a dokładniej w Odrach w gminie Czersk, gdzie znajdują się słynne Kamienne Kręgi. Rezerwat tworzy tajemniczy układ kamieni w kręgu, co przywodzi na myśl… cmentarz. Przez wielu atrakcja w Odrach uważana jest właśnie za cmentarzysko, inni z kolei sądzą, że kurhany miały za zdanie służyć jako miejsce zgromadzeń tutejszej ludności. Warto wybrać się także do niewielkiej wsi Adamkowo w gminie Kęsowo. Znajduje się tam Ptasia Wioska, czyli obszar lęgowy wielu gatunków ptaków. Jeśli uda się nam wstać wcześniej i przybyć na tutejsze łąki, będziemy mogli obserwować i posłuchać w naturalnych warunkach wielu gatunków ptaków, w tym głuszców czy bocianów.
W Borach kuszą również jeziora, w tym piękne Jezioro Charzykowskie. Znajduje się nad nim wiele kurortów turystycznych, w tym miejscowość Charzykowy, Bachorze oraz Funka. Można wynająć pokój w miejscowych pensjonatach lub rozbić namiot czy ustawić przyczepę na polu campingowym. Stąd już tylko krok do beztroskich kąpieli, przyjemnego opalania czy spędzania czasu na uprawianiu sportów wodnych. Z powodzeniem wypożyczymy tam motorówki czy rowery wodne. W obiektach odbywają się ciekawe zajęcia, w tym fitness oraz zumba. Wieczorami z kolei można rozpalić ognisko. Piękne jeziora znajdują się też w Cekcynie, Bysławiu, Stobnie, Kęsowie oraz w Okoninach Nadjeziornych. Pamiętajmy też o rzekach i wiążących się z nimi możliwościach spędzenia czasu wolnego, w tym o spływach kajakowych Brdą oraz Wdą: to jedna z najpopularniejszych atrakcji.
Kulturalne Bory Tucholskie
W Borach Tucholskich odbywają się również liczne imprezy i inne wydarzenia kulturalne. Co roku w lipcu maja miejsce Dni Borów Tucholskich, kiedy to mają miejsce liczne konkursy oraz koncerty, w tym występ znanej gwiazdy. Koncerty organizowane są również w okresie jesienno-zimowym. Wtedy odbywają się w Domu Kultury lub w hali sportowej. W Tucholi grali już m.in. Czerwone Gitary, zespół Bracia, Kombi, Enej, Andrzej Piaseczny czy Sylwia Grzeszczak. W czasie wakacji warto wybrać się na koncerty z okazji Letniego Festiwalu Organowego do Kościoła Bożego Ciała w Tucholi. Jesienią z kolei w okolicznych gminach zaprasza się na dożynki, połączone z ciekawymi konkursami oraz koncertami miejscowych zespołów.
Wypoczynek w Borach Tucholskich
Jak widać, wypoczynek w Borach może być różnorodny zarówno aktywny, poprzez uprawianie sportów czy chodzenie na koncerty, jak i spokojny, dzięki możliwości zwiedzania, spacerowania czy opalania się nad jeziorami. Bory Tucholskie dysponują rozbudowana bazą noclegową oraz gastronomiczną. Znajduje się tutaj wiele hoteli, w tym obiekty luksusowe, takie jak hotele ze SPA, znajdujące się w miejskości Tleń, niedaleko Śliwic. Mnóstwo tu jednak mniejszych, bardziej kameralnych pensjonatów.
Agroturystyka
Popularne w Borach są także gospodarstwa agroturystyczne, zlokalizowane w prywatnych domach. Jeśli chodzi o jedzenie, mamy do wyboru wiele restauracji, barów oraz knajpek ze smacznymi daniami kuchni polskiej oraz regionalnej. Spędzając czas w miejscowości nad rzeką czy jeziorem, warto spróbować dań ze świeżych ryb. W wolnych chwilach samodzielnie możemy wędkować czy po prostu cieszyć się życiem w tak pięknych okolicznościach przyrody.
Bory Tucholskie nie są niestety wolne od klęsk żywiołowych. Latem 2012 roku przez teren Borów przeszła trąba powietrzna, która zniszczyła około 500 hektarów lasów w miejscowości Trzebciny, niedaleko Śliwic. Nie mniej jednak co roku przybywa tu wielu turystów, pragnących spokojnego i przyjemnego wypoczynku na łonie natury.
Komentarze