Pustynia Błędowska - jedyna pustynia w Polsce. By znaleźć się na pustyni, wcale nie trzeba wyjeżdżać za granicę - swoją pustynię mamy bowiem w granicach naszego kraju. Jest nią Pustynia Błędowska, znajdująca się na terenie polskich wyżyn, a dokładniej pogranicza Wyżyny Olkuskiej oraz Wyżyny Śląskiej.
Kilka słów o Pustyni Błędowskiej
Pustynia Błędowska zajmuje obszar około 40 kilometrów kwadratowych. Jej nazwa pochodzi od Błędowa, dzielnicy Dąbrowy Górniczej, z jaką graniczy pustynia od strony zachodniej. Od wschodu z kolei ogranicza ją gmina Klucze. Z kolei na północy znajduje się niewielka wieś Chechło. Na południu rozciąga się las. Przez teren pustyni przepływa rzeka Biała Przemsza. Co ciekawe, Pustynia Błędowska jest największą pustynią na całym kontynencie europejskim. W podłączaniu z tym, że znajduje się w strefie klimatu umiarkowanego stanowi prawdziwy rarytas turystyczny.
Powstanie pustyni
Pustynia Błędowska powstała dzięki… nieświadomym do końca działaniom mieszkańców okolicy. Intensywna wycinka drzew, czy to na potrzeby hutnictwa czy górnictwa spowodowała począwszy od XIII wieku znaczące zmniejszenie poziomu wód gruntowych, co z kolei poskutkowało odsłonięciem piasków z gleby, które dziś tworzą Pustynią Błędowską. Gdy dodamy do tego procesy eoliczne na terenie piaszczystym, polegające na takim ruchu piasku, który tworzy wydmy, wiemy już, jak powstała nasza pustynia. Istnieje oczywiście inna hipoteza na temat genezy Pustyni Błędowskiej. Według legendy piasek na nią miał nasypać sam diabeł, który tym gestem chciał zakopał kopalnię srebra, znajdującą się w okolicy Olkusza.
Wykorzystanie Pustyni Błędowskiej
Pustynia Błędowska jest oczywiście atrakcją turystyczną ale też wykorzystuje się ją również na inne sposoby. Użytkowana jest jako poligon wojskowy. Dotyczy to jedne jej północnej części, gdzie odbywają się ćwiczenia spadochronowe - podobne zastosowanie znajdowała już w czasie I oraz II wojny światowej oraz w okresie międzywojennym. Ponadto, pustynia służy również jako oryginalne tło do produkcji filmów, w tym ekranizacji dzieła Bolesława Prusa - Faraon. Dla turystów jest jednak przede wszystkim ciekawym obiektem, którzy chcą przemierzać pieszo lub… konno. Przez pustynię wiedzie bowiem wiele szlaków. Pustynia jest dla przyjezdnych o tyle atrakcyjna, że zdarzały i zdarzają się na niej do tej pory burze piaskowe oraz… zjawiska fatamorgany.
Fauna i flora Pustyni Błędowskiej
Dziś Pustynia Błędowska objęta jest ochroną z uwagi zarówno na to, że jest jedynym tego typu terenem w Polsce ale i powodu istniejących na tym obszarze bagien. Aby zahamować proces zarastania pustyni prowadzi się na niej wypas zwierząt. Na terenie pustyni spotkamy wiele ciekawych gatunków roślin, takich jak piaskownica, turzyca piaskowa, metlica i inne rośliny, typowe dla tego rodzaju obszarów. Teren jest w dużej części porośnięty krzewami, w tym wierzbą kaspijską. A jakie zwierzęta spotkamy na pustyni? Przeważnie gady: jaszczurki, padalce, zdarzają się okazy gniewosza zwyczajnego oraz zaskrońców, a nawet żmij. Licznie występują płazy, np. różne gatunki żab. Nad pustynią latają między innymi zimorodki oraz dzięcioły.
Atrakcje w okolicy Pustyni Błędowskiej
Pustynia Błędowska znajduje się na obszarze Jury Krakowsko-Częstochowskiej, jednego z najciekawszych turystycznie regionów naszego kraju. Choć jest atrakcją samą w sobie, warto pamiętać, że w jej niedalekiej okolicy również znajdują się miejsca godne odwiedzenia, w tym barokowy kościół w Chechle z XIX wieku z ołtarzem w stylu rokoko z Obrazem Matki Boskiej, piękny, kameralny modrzewiowy kościółek św. Marka w Rodakach z początku XVII wieku czy ruiny zamku rycerskiego w Bydlinie z XIV wieku. Większą miejscowością regionu jest Olkusz, pełen zabytków i innych atrakcji turystycznych. Warto zobaczyć tam takie miejsca, jak baszta wraz z odrestaurowanym fragmentem muru obronnego, zabytkowe kamieniczki, budynek starostwa w stylu neoklasycystycznym czy poliptyk z XV wieku. Symbolem miasta jest Bazylika świętego Andrzeja. To kościół halowy z przełomu XIII oraz XIV wieku z pięknymi, zabytkowymi renesansowymi organami. Niedaleko na północ od Olkusza znajduje się wieś Rabsztyn, słynąca z pięknego zamku, a dokładniej jego ruin. Pierwotny zamek powstał podobno w wiek XIII. Był to budowla drewniana, która została zniszczona w trakcie potopu szwedzkiego. Została jedynie baszta, która została wysadzona w XIX wieku przez poszukiwaczy złota. Dziś możemy podziwiać ruiny zamku, odbywają się tam również turnieje rycerskie. Co ciekawe, zamek w Rabsztynie "zagrał" w filmie, powiadającym o młodości papieża Polaka, pt. "Karol - człowiek, który został papieżem".
Jak widać, zarówno Pustynia Błędowska, jak i jej okolice są ciekawe i bogate w atrakcje turystyczne. Warto przyjechać tu choć na krótkie wakacje, by lepiej poznać historię tych terenów i zwiedzić okoliczne zabytki. Sama pustynia kusi piaszczystymi terenami, gdzie możemy poczuć się jak na upalnej Saharze. Kto wie, może i nam uda się być świadkiem burzy piaskowej lub też zjawiska fatamorgany?
Komentarze