Warmia jest krainą położoną w województwie warmińsko-mazurskim, oddziela Powiśle od Mazur, często jest utożsamiana lub mylona z terenami, które należą do Mazur. Warmia to jednak region o nieco innej historii oraz kulturze. To piękny obszar, bogaty w zabytki oraz piękne miejsca, warte zobaczenia.
Położenie i historia Warmii
Warmią określamy obszar od Fromborka przez Olsztyn, Lidzbark Warmiński aż po granicę z Krainą Wielkich Jezior Mazurskich, którą wyznaczają Mrągowo oraz Kętrzyn. Te miasta nie należą już jednak do Warmii. Nazwa krainy Warmii ma pochodzić od plemienia Warmów, którzy niegdyś zamieszkiwali te tereny. Nie jest to jednak informacja pewna. Barwy i herb krainy warmińskiej pochodzą od biskupów warmińskich. Kolorem jest czerwień, a herb przedstawia baranka bożego. Na Warmii siedzibę swą mieli biskupi warmińscy, od XV wieku tereny te należały do Królestwa Polskiego, a po I rozbiorze stały się częścią Prus. W granice naszego kraju Warmia wróciła po II wojnie światowej.
Warmia: największe miasta i atrakcje turystyczne
1. Frombork - bazylika i zespół katedralny
Frombork to miasto warmińskie w powiecie braniewskim. Najsłynniejszym jego zabytkiem jest bazylika fromborska, to bazylika archikatedralna pod wezwaniem NMP i świętego Andrzeja. Tworzy ona zespół katedralny, malowniczo położony na wzgórzu. Pierwsza bazylika stanęła tutaj pod koniec XIII wieku. Następnie rozbudowywano ją, dodając elementy w stylu renesansowym.
Obecnie we wnętrzu znajduje się wiele ołtarzy, w tym ołtarz główny z XVIII wieku. Przedstawia scenę Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny oraz sceny męczeństwa świętego Andrzeja. W świątyni znajduje się również tryptyk fromborski z okresu późnego gotyku oraz stalle z późnego baroku. Do świątyni należy kilka kaplic. Latem odbywa się tutaj Międzynarodowy Festiwal Muzyki Organowej.
2. Olsztyn - wiele zabytków w samym sercu Warmii
Olsztyn to największe miasto Warmii, miasto powiatowe. Znajduje się tam wiele cennych zabytków oraz atrakcji turystycznych. Olsztyn leży nad wieloma jeziorami, w tym nad Jeziorem Kortowskim, Jeziorem Ukiel czy Jeziorem Skanda. Nad jeziorami kwitnie uprawianie sportów wodnych. Zachęcają one również do spokojnego wypoczynku, spacerów. W mieście warto zobaczyć Zamek Kapituły Warmińskiej, pobudowany w stylu gotyckim, kościół świętego Wawrzyńca, fragmenty murów miejskich, konkatedra w. świętego Jakuba (bazylika mniejsza z XIV wieku), Ratusz Miejski, zabytkowe kościoły czy pałacyki.
Miasto jest ośrodkiem gospodarczym, akademickim oraz kulturalnym regionu. Znajduje się tam Uniwersytet Warmińsko-Mazurski oraz wiele innych szkół wyższych, głównie są to uczelnie prywatne. W mieście znajduje się wiele kin, teatrów, filharmonia, muzea oraz galerie sztuki. W Olsztynie czeka na nas wiele atrakcji kulturalnych i muzycznych. Wiosną, zwykle w maju odbywają się olsztyńskie Juwenalia, zwane Kortowiadą. To święto studentów ale i pozostałej młodzieży regionu. Corocznie odbywają się liczne imprezy i koncerty, można choć na chwilę zapomnieć o zbliżającej się letniej sesji i egzaminach oraz oddać się zabawie. W mieście odbywa się także Olsztyńskie Lato Artystyczne oraz Olsztyńskie Noce Bluesowe. W Olsztynie znajduje się Planetarium oraz Obserwatorium Astronomiczne.
3. Lidzbark Warmiński - piękny hotel w Zamku Biskupów Warmińskich perełką Warmii
Lidzbark Warmiński to jedno z największych miast Warmii, leży nad rzeką Łyną i to tutaj znajduje się perełka tego regionu: Zamek Biskupów Warmińskich. To XIV-wieczna budowla z cegły na planie kwadratu, zbudowany jest w stylu gotyckim. Zamek posiada krużganki, kaplicę, refektarz ale tez piwnicę i lochy. Przedzamcze zamku zaadaptowane zostało na potrzeby turystyczne, a mianowicie mieści się tam Hotel Krasicki: luksusowy obiekt ze SPA, przyciągający turystów z całego kraju.
Gustownie urządzone pokoje w stylu barokowy i gotyckim sprawiają, że nocleg w hotelu jest jeszcze bardziej przyjemny. Znajdują się tam także apartamenty rodzinne. Hotel posiada 4 gwiazdki, znajduje się tam restauracja, sale konferencyjne, biblioteka z czytelnią, basen oraz strefa SPA. Obiekt gości klientów indywidualnych i biznesowych oraz zajmuje się organizowaniem imprez okolicznościowych. Goście hotelu mogą liczyć na pomoc w organizowaniu dodatkowych atrakcji, w tym zwiedzania Zamku Biskupów Warmińskich czy rejsu gondolami po rzece. W mieście warto zobaczyć również Kolegiatę świętego Piotra i Pawła, Ratusz, zabytkowe kościoły oraz wiele pomników, w tym pomnik popiersie Ignacego Krasickiego, patrona miasta.
4. Gietrzwałd - sanktuarium maryjne
Słynną wsią warmińską jest niewielki Gietrzwałd, gdzie znajduje się sanktuarium maryjne. To miejscowość o charakterze turystycznym z uwagi na obecność wyjątkowej świątyni. Jest to Bazylika Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Gietrzwałdzie.
5. Zabytki Reszla: zamek, kościół, most gotycki
Reszel to miasteczko na Warmii, niedaleko granicy z Mazurami, w powiecie kętrzyńskim na Pojezierzu Mrągowskim. Przepływa przez nie rzeka Sajna. Jego początki sięgają XIII wieku, kiedy to Reszel był niewielkim grodem. Został zdobyty przez krzyżaków ale był pod ich panowaniem jedynie do czasu bitwy pod Grunwaldem. Wtedy gród dostał się w ręce Władysława Jagiełły. Po I rozbiorze Polski dostał się za to pod panowanie Prus. W XIX wieku w mieście miały miejsce dwa pożary, które w dużym stopniu je zniszczyły. Po II wojnie światowej, gdy Niemcy opuścili Reszel, miasteczko na nowo stało się częścią naszego kraju. Największym zabytkiem Reszla jest Zamek Biskupów Warmińskich. To budowla XIV-wieczna, zbudowana na planie kwadratu. Posiada wieżę i wieże bramną. Dawniej mieściło się tam więzienie. Dziś pomieszczenia zamku zaadaptowane są na cele turystyczne. Znajduje się tam klimatyczny hotel. W Reszlu znajduje się także zabytkowa cerkiew oraz kościół farny. Do atrakcji turystycznych miasteczka należą również zabytkowe mosty gotyckie na rzece Sajnie.
Z ciekawych zabytków słynie również Braniewo. To niewielkie miasteczko na Warmii, leżące nad rzeką Pasłęką. To najstarsze miasto na Warmii, jego początki sięgają XIII wieku. W mieście znajduje się wiele zabytków, w tym XIV-wieczna bazylika świętej Katarzyny (kościół gotycki z elementami późnogotyckiego), Sanktuarium Podwyższenia Krzyża Świętego, Wieża bramna dawnego Zamku Biskupiego, kaplica świętego Rocha, zabytkowy kościół świętej Trójcy, zabytkowa cerkiew oraz Dom Zgromadzenia Sióstr świętej Katarzyny. Z kolei w pobliskim Bisztynku znajduje się Kościół farny pw. św. Macieja Apostoła i Przenajdroższej Krwi Pana Jezusa oraz Brama Miejska.
Kuchnia warmińska
Warmia to kraina lasów, jezior i łąk, kuchnia tego regionu wykorzystuje więc to, co jest łatwo dostępne. W potrawach przeważają ryby, mięso (głównie dziczyzna), grzyby, warzywa, owoce leśne. Najpopularniejszymi potrawami na Warmii są szczupak do warmińsku z ziemniakami i grzybami, zaklepka (chłodnik ma mleku z ziemniakami, idealny na obiad w upalny dzień), pieczona karkówka na chlebie razowym, klopsiki z mięsa mielonego, biała kiełbaska w piwie czy popularne dzyndzałki, czyli warmińskie pierożki z farszem w wołowiny, okraszone boczkiem. Na Warmii produkuje się również produkty mleczne. Nabiał stanowi istotną gałąź gospodarki tego regionu Warmia jako region rolniczy obfituje w piękne pastwiska, gdzie wypasane są krowy mleczne. Mleko z Warmii wykorzystywane jest do produkcji serów, jogurtów, serków, twarogów, maślanek, kefirów i innych wyrobów. Z kolei najbardziej lubianymi deserami na Warmii są sękacz, karmelki (cukierki domowej roboty z cukru, mleka i śmietany) oraz ciasta z dodatkiem śliwek czy owoców leśnych.
Agroturystyka na Warmii
Warmia to kraina mniejszych miasteczek, największe to Olsztyn oraz Lidzbark Warmiński. Tam spotkamy większe hotele, ośrodki ze SPA oraz nowoczesne centra konferencyjne. W innych miasteczkach na Warmii przeważają kameralne pensjonaty oraz gospodarstwa agroturystyczne. To tam można poczuć prawdziwy klimat spokojnej, sielskiej Warmii oraz spróbować regionalnych wyrobów, w tym, wspomnianych wcześniej, produktów mlecznych czy smacznych ryb z warmińskich jezior.
Architektura Warmii
Na uwagę zasługuje architektura warmińska, stanowiąca również atrakcję turystyczną w tych rejonach. Jest ona nieco ona od budownictwa w innych częściach kraju. Na styl architektury wpływ miały różnorodność kulturowa oraz etniczna tych terenów. Północna Warmia obfituje w duże domy z czterospadowym dachem i z wieloma pomieszczeniami, dawniej rozmaite było ich przeznaczenie, podczas gdy na południu wznoszono domy niewielkie, dwuspadowe, proste z centralnym pomieszczeniem na środku. W każdej wsi znajdował się gotycki kościół, a w większych miastach zamek warowny, zwykle także utrzymany w stylu gotyckim.
Na uwagę zasługuje również charakterystyczny układ wsi warmińskich. Wiele z nich to wsie typu owalnice: wieś zlokalizowana jest wokół owalnego placu, stanowiącego jej centrum oraz wielodrożnice, czyli wsie o zwartej lub luźniejszej zabudowie przy kilku mniejszych uliczkach. W południowej części Warmii przeważają zaś ulicówki, czyli wsie zlokalizowane wzdłuż głównej ulicy.
Kultura Warmii - warmiński strój ludowy
Warmia posiada swoją historię, kuchnie i kulturę. Jej elementem jest tradycyjny, warmiński strój ludowy. Strój kobiecy składa się z białej koszuli, czerwonej kamizelki, taliowanego żakietu, spódnicy oraz halki. W dni robocze panie zakładały fartuszki. W dni świąteczne ozdabiały swój strój kolorową chustą, zwykle zarzucając ją na ramiona, a na głowę zakładały zdobione czepce. Mężczyzna był ubrany w koszulę z marszczonym kołnierzem, kamizelkę, ciemne spodnie i pas. Na głowę zakładał czapkę z futrem, z filcu, a latem słomkowy kapelusz. Buty były ciemne, skórzane, sięgały do połowy łydki. Stroje te można obejrzeć w warmińskich muzeach, w tym w Muzeum w Lidzbarku Warmińskim.
Warmia: ciekawostki
- Na Warmii znajduje się wiele zamków krzyżackich oraz ich ruin. Stawiano je tak, aby odległości między konkretnymi warowniami nie przekraczały 30 kilometrów, aby sprawnie komunikować się i szybko przemieszać między konkretnymi wsiami i miastami.
- Warmia to również kraina Mikołaja Kopernika o co zazdrosny może być Toruń, ponieważ to tutaj, w katedrze fromborskiej pochowany został słynny astronom. Co ciekawe, spędził tu ponad 40 lat swojego życia.
- Mieszkańcy Warmii również mają swoją gwarę, podobnie jak górale czy Kaszubi. Przypomina ona gwarę kociewską. Używa jej jednak niewiele osób.
Warmia jest przez wielu uznawana za wrota do Mazur, jednak sama w sobie jest krainą niezwykle interesującą i inspirującą. Znajduje się tutaj wiele zamków, zabytkowych kościołów oraz pięknych jezior, tworzących niepowtarzalny klimat Warmii.
Artykuł powstał przy współpracy z Klekotki SPA & Resort - kompleksem pokoi, apartamentów i domków urokliwie położonych na Warmii.
Komentarze